Xây dựng pháp lý của DAO - Bắt đầu từ việc các cơ quan quản lý Hoa Kỳ kiện DAO

Tóm tắt

Gần đây, Ooki DAO đã bị kiện, và các thành viên có thể cần phải chịu trách nhiệm chung. Tình huống này tuy gây sốc nhưng đã được các chuyên gia pháp lý dự đoán từ lâu. DAO không phải là vùng đất không có pháp luật, khi có trách nhiệm pháp lý phát sinh, các DAO không có thực thể sẽ mang lại rủi ro lớn cho các thành viên. Nhiều DAO đang tìm cách thiết lập cơ cấu pháp lý hoàn thiện hơn, tùy theo đặc điểm kinh doanh, công ty TNHH, quỹ, hiệp hội phi lợi nhuận không có thực thể, quỹ tín thác mục đích đặc biệt là những lựa chọn phổ biến.

Phần một

Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Hoa Kỳ (CFTC) gần đây đã công bố hành động thi hành pháp luật đối với giao thức DeFi bZx. CFTC cáo buộc bZx cung cấp trái phép giao dịch hợp đồng tương lai có đòn bẩy và ký quỹ, tham gia vào các hoạt động chỉ có các nhà môi giới hợp đồng tương lai đã đăng ký mới có thể thực hiện, không thực hiện các yêu cầu quy định tài chính như KYC. Do đó, CFTC đã đệ đơn kiện bZeroX, LLC cùng với hai người sáng lập của giao thức bZx, và đề xuất mức phạt hòa giải 250.000 USD cho mỗi bên.

Đồng thời, CFTC quyết định khởi kiện dân sự đối với DAO đứng sau bZx, lý do là vào ngày 23 tháng 8 năm ngoái, đội ngũ bZx đã chuyển giao quyền kiểm soát hợp đồng cho bZx DAO (sau này đổi tên thành Ooki DAO) nhằm lẩn tránh quy định, và đã quảng bá trong cộng đồng rằng cách làm này có thể trốn tránh sự quản lý. Mục đích của vụ kiện bao gồm yêu cầu bồi thường, hoàn trả lợi nhuận bất hợp pháp, tiền phạt dân sự, cấm giao dịch và đăng ký, cũng như cấm các hành vi vi phạm khác đối với CEA và các quy định của CFTC.

Hành động này đã gây ra nhiều chỉ trích từ các chuyên gia Web3, ngay cả bên trong CFTC cũng có sự bất đồng. Ủy viên CFTC Summer K. Mersinger đã công khai bày tỏ sự phản đối và phát hành ý kiến trên trang web chính thức của CFTC. Bà cho rằng các hành động của cơ quan thực thi pháp luật đối với DAO và các thành viên của nó đang xâm phạm vào những lĩnh vực pháp lý chưa được biết đến, quyết định này thiếu cơ sở pháp lý rõ ràng và không được tham vấn rộng rãi.

Bài viết này không thảo luận sâu về việc bZx có vi phạm hay không và vi phạm như thế nào, mà tập trung vào cấu trúc pháp lý của DAO và trách nhiệm tương ứng.

Hành động của CFTC lần này đã gây ra sự chấn động lớn trong lĩnh vực DAO, lý do chính là các thành viên DAO đứng sau giao thức bZx có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý trực tiếp. Hiện tại, tiêu chuẩn để xác định xem có phải là thành viên hay không là xem có bỏ phiếu trong DAO hay không, vì việc bỏ phiếu đại diện cho việc tác động đến hoạt động của tổ chức. Mặc dù điều này có vẻ hơi phi lý, nhưng trong quá khứ đã có vô số chuyên gia pháp lý cảnh báo về khả năng xảy ra tình huống này - nếu một DAO không có thực thể pháp lý, khi cần phải chịu trách nhiệm, nó có thể bị coi là một công ty hợp danh thông thường, dẫn đến tất cả các thành viên DAO đều phải chịu trách nhiệm liên đới vô hạn. Đây là một trong những lý do quan trọng nhất khiến các DAO hiện nay tích cực thúc đẩy việc đăng ký thực thể.

Mặc dù trước đây hầu hết mọi người đều biết đến sự tồn tại của rủi ro này, nhưng gần như không ai nghĩ rằng sẽ thực sự xảy ra trường hợp các thành viên DAO bị chịu trách nhiệm liên đới. Một mặt, phần lớn các DAO kiểu cộng đồng vẫn chưa xây dựng được các hoạt động cơ bản, tự nhận rủi ro không lớn, nên tự nhiên không có nhận thức rủi ro cấp bách. Mặt khác, để thực sự thi hành hình phạt đối với các thành viên DAO, độ khó trong việc thực thi là rất lớn. Hầu hết các thành viên DAO đều ẩn danh, chỉ có một địa chỉ. Làm thế nào để theo dõi, chi phí thực thi là bao nhiêu? Trừ khi có vấn đề nghiêm trọng cần sự can thiệp của FBI, nếu không ai sẽ bỏ ra nhiều công sức để truy tìm hàng nghìn địa chỉ ẩn danh phân bố trên khắp thế giới chỉ để trả một khoản phạt nhỏ. Ngay cả khi chỉ truy cứu các địa chỉ đã bỏ phiếu, nói chung, tổng hợp lại vài đề xuất cũng có vài trăm địa chỉ. Mọi người đều cho rằng pháp luật không trách nhiệm với số đông, và tất cả đều tự tin là không có gì đáng ngại.

Sự kiện này mặc dù tạo ra một tiền lệ nguy hiểm, nhưng cá nhân tôi đánh giá rằng khả năng lớn lần này là chỉ có tiếng sấm mà không có mưa, chủ yếu nhằm để răn đe các nhà điều hành của các giao thức DeFi, cảnh báo họ đừng nghĩ rằng giao quyền điều hành cho DAO có thể thoát khỏi trách nhiệm, đồng thời cũng nhắc nhở cộng đồng đừng dễ dàng nhận lỗi. CFTC trong tuyên bố cũng đã đề cập đến điều này, nói rằng "những hành động này là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của CFTC nhằm bảo vệ khách hàng Mỹ trong môi trường tài chính phi tập trung đang phát triển nhanh chóng."

Sự kiện lần này khiến mọi người nhận thức rõ hơn về một thực tế: Trong hệ thống pháp luật hiện hành, DAO cần thiết, và sẽ bị yêu cầu chịu trách nhiệm pháp lý tương ứng.

Do đó, đối với DAO, việc hình thành một cấu trúc pháp lý tổ chức hoàn thiện hơn vào thời điểm thích hợp (càng sớm càng tốt) gần như trở thành một lựa chọn bắt buộc. (Tất nhiên, sẽ có một số DAO theo đuổi tính nguyên bản của tiền điện tử, không chấp nhận sự quản lý, thông qua nhiều thiết kế khác nhau để đạt được khả năng chống kiểm duyệt. Những DAO này chắc chắn sẽ tồn tại lâu dài trong thế giới tiền điện tử, nhưng có thể sẽ không trở thành hình thái chính thống.)

Xem lại những bất lợi của việc không đăng ký thực thể, nếu bạn không phải là người lần đầu chú ý đến hướng này, có thể bạn đã thấy nhiều nơi giải thích tương tự, chủ yếu có ba điểm:

1. DAO không có thực thể có thể bị coi là công ty hợp danh thông thường, các thành viên trong những trường hợp cụ thể có thể phải chịu trách nhiệm vô hạn liên đới. Đây chính là tình huống mà bZx hiện đang phải đối mặt.

2. Rủi ro thuế, trong trường hợp không có thực thể, các thành viên có thể phải chịu trách nhiệm thuế mà lẽ ra không phải của mình trong một số trường hợp nhất định, ngay cả khi cá nhân đó không nhận được một xu nào.

3. Hoạt động của thế giới ngoài chuỗi bị hạn chế, không có thực thể đôi khi sẽ rất khó tương tác với thực thể trong thế giới truyền thống, chẳng hạn như ký kết hợp đồng. Trong khi đó, nhiều hoạt động kinh doanh của DAO đã ra khỏi chuỗi và bước vào thế giới ngoài chuỗi.

Bất kỳ vấn đề nào ở trên đều có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển lâu dài của DAO.

Phần thứ hai

Vậy nếu muốn đăng ký, thì đăng ký ở đâu, đăng ký loại nào?

Dưới đây là danh sách các giải pháp phổ biến để tham khảo:

Công ty TNHH ( LLC )

Tại Mỹ, DAO có thể được thành lập dưới dạng công ty trách nhiệm hữu hạn (LLC), nhằm hoàn toàn tuân thủ luật pháp và yêu cầu thuế của Mỹ. Tại Mỹ, công ty trách nhiệm hữu hạn có thể được quản lý bởi các thành viên, không cần có ban giám đốc, giám đốc hay lãnh đạo, đặc điểm này giúp LLC có thể được DAO sử dụng rất thuận tiện. Các bang như Delaware, Wyoming đã rõ ràng chấp nhận việc đăng ký LLC dưới hình thức tổ chức DAO.

LLC có thể được thành lập với mục đích kiếm lợi, thường thì những người chọn đăng ký LLC là nhà đầu tư DAO. Mặc dù chưa có quy định rõ ràng về việc quản lý, nhưng hầu hết họ yêu cầu các thành viên phải là nhà đầu tư đủ tiêu chuẩn và giới hạn số lượng thành viên tối đa là 99 người. Như vậy, ngay cả khi trong tương lai phải đối mặt với sự quản lý, vẫn có thể đảm bảo tuân thủ ở mức tối đa.

Cũng có một số nhóm đầu tư đăng ký LLC nhưng định nghĩa bản thân là câu lạc bộ đầu tư (Investment Club). Có thể xem như phiên bản thấp hơn của Venture DAO. Tên này không phải được sử dụng tùy tiện, SEC có quy định rõ ràng về loại hình nhóm nào được coi là câu lạc bộ đầu tư, nếu một tập thể đầu tư đáp ứng các điều kiện của câu lạc bộ đầu tư, thì có thể không bị SEC quản lý. Nhưng mọi thứ đều có được mất, câu lạc bộ đầu tư cũng có giới hạn tối đa là 99 người, và yêu cầu rắc rối nhất là tất cả các thành viên đều phải tham gia tích cực vào mỗi quyết định đầu tư. Ngay cả khi chỉ một thành viên không tham gia vào một giao dịch đầu tư nào đó, cũng có thể bị SEC coi là vi phạm.

Gần đây có một tổ chức đã đưa ra khái niệm sDAO, cho phép tăng giới hạn số thành viên lên 499 người và thực hiện các khoản đầu tư theo danh mục cụ thể với điều kiện tuân thủ quy định, nhưng yêu cầu tất cả người tham gia đều là công dân Mỹ. So với đó, LLC không có hạn chế về quốc tịch đối với các thành viên. Hiện tại, kế hoạch này vẫn đang trong quá trình xác minh, tạm thời chưa có nhiều chi tiết.

Đầu năm nay, Quần đảo Marshall đã sửa đổi "Luật Thực thể Phi lợi nhuận", cho phép bất kỳ DAO nào đăng ký hoạt động như một công ty TNHH phi lợi nhuận tại quốc gia này, đồng thời được hưởng miễn thuế. Luật này cho phép đăng ký trong trường hợp một cá nhân duy nhất chịu trách nhiệm cho toàn bộ DAO. Đây là phiên bản offshore của cấu trúc Mỹ, nhưng không bị ràng buộc bởi luật liên bang Mỹ. Mặc dù LLC phiên bản Marshall có thể hoạt động kinh doanh bình thường, nhưng không được phân chia thu nhập hoặc lợi nhuận cho các thành viên DAO, vì vậy không thích hợp cho các loại DAO đầu tư.

quỹ nước ngoài

So với việc đăng ký DAO dưới dạng công ty trách nhiệm hữu hạn, hiện có nhiều lựa chọn hơn để đăng ký quỹ tại các địa điểm khác nhau trên thế giới. Ưu điểm của quỹ là nó có thể là "không có chủ thể", điều này sẽ giảm bớt trách nhiệm pháp lý của nhóm sáng lập trong trường hợp xảy ra sự cố. Các địa điểm phổ biến cho quỹ trên bờ là Thụy Sĩ và Singapore. Chúng cung cấp sự bảo vệ pháp lý tốt, nhưng DAO cần phải nộp thuế cho thu nhập. Các địa điểm đăng ký ngoài khơi chủ yếu là Quần đảo Cayman, Quần đảo Virgin thuộc Anh, v.v. Trong đó, Quần đảo Cayman thân thiện hơn với việc phát hành token, đây cũng là lựa chọn của khá nhiều DAO hiện nay. Sự khác biệt chính giữa onshore và offshore là offshore có miễn thuế. Quỹ được quản lý bởi hội đồng quản trị hoặc ban giám đốc, điều này ở một mức độ nào đó hy sinh mức độ phi tập trung, tuy nhiên, các chủ sở hữu token có thể thông qua việc bỏ phiếu để hướng dẫn hành động của hội đồng quản trị hoặc ban giám đốc. Quỹ đã được các tổ chức liên quan đến blockchain sử dụng rộng rãi trước khi DAO trở nên phổ biến, mọi người đã quen thuộc với mô hình này.

Hợp tác xã hữu hạn (LCA)

LCA là sự kết hợp giữa hợp tác xã truyền thống và công ty TNHH (LLC), cung cấp sự linh hoạt hơn so với hợp tác xã truyền thống, đặc biệt là trong lĩnh vực đầu tư. LCA có thể cấu trúc tốt các quy chế quản trị của DAO và điều lệ hiệp hội, chấp nhận quyền biểu quyết của các loại người tham gia khác nhau, đồng thời tuân thủ các nguyên tắc hợp tác. Tiểu bang Colorado có một bộ luật tương đối hoàn chỉnh cho LCA, do đó nhận được sự công nhận từ nhiều DAO.

Hiệp hội phi pháp nhân phi lợi nhuận (UNA, Unincorporated Nonprofit Association)

UNA là một hình thức mới mà mọi người đã chú ý khám phá trong năm qua. UNA cho phép xác định thành viên một cách rất linh hoạt, cho phép thành viên ẩn danh, cho phép lưu thông thuận tiện, những đặc điểm này phù hợp tốt với các DAO cộng đồng hiện có. UNA có thể điều hành các hoạt động kinh doanh sinh lời, nhưng toàn bộ tổ chức cần duy trì tính phi lợi nhuận, vì không được phân chia lợi nhuận. Tuy nhiên, UNA là một thực hành tương đối mới, và hiện tại các bang của Mỹ cũng có sự hiểu biết khác nhau về UNA, thiếu các tiền lệ pháp lý tương ứng, điều này có thể dẫn đến việc UNA không được công nhận trong những trường hợp cụ thể, từ đó gây ra rủi ro. Hơn nữa, UNA phù hợp hơn cho các nhân sự chính và hoạt động kinh doanh dựa vào DAO tại Mỹ, tổ chức cần đóng thuế tại Mỹ.

Quỹ tín thác mục đích đặc biệt

Hình thức của quỹ tín thác đặc biệt thường là DAO chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ tài sản cho người ủy thác, và thông qua hợp đồng tín thác ủy thác cho người ủy thác thực hiện các hoạt động kinh doanh. Cách này không chỉ giải quyết vấn đề của các thực thể ngoại tuyến mà còn bảo vệ cả thành viên DAO và người ủy thác khỏi trách nhiệm hữu hạn. Một trong những vấn đề chính khi đưa cấu trúc pháp lý vào DAO là việc tuân thủ các quy định được thiết kế cho các tổ chức truyền thống có thể làm tổn hại đến tính phi tập trung và tự do của DAO. Đặc biệt, hầu hết các cấu trúc pháp lý đều cần sự phê duyệt của chính phủ để hoàn thành. Tuy nhiên, quỹ tín thác đặc biệt được thành lập theo luật của Đảo Guernsey đã loại bỏ vấn đề này. Nó không cần sự phê duyệt của chính phủ, không cần duy trì báo cáo. Quỹ tín thác có hiệu lực khi xảy ra việc chuyển giao tài sản theo hợp đồng tín thác. Nhưng các tình huống ứng dụng của quỹ tín thác đặc biệt chủ yếu là đại diện cho ủy ban trong DAO hoặc SubDAO thực hiện các công việc cụ thể, việc đóng gói toàn bộ DAO dưới cấu trúc tín thác vẫn đang chờ được khám phá.

Tất cả các phương án đã thảo luận ở trên đều giải quyết được ba vấn đề ban đầu. Nhưng trên cơ sở đó, mỗi phương án lại có những đặc điểm riêng. Cấu trúc pháp lý của DAO trong thiết kế thực tế thường phải thích ứng với những tình huống phức tạp, cần xem xét các yếu tố bao gồm quốc gia/khu vực của các thành viên tham gia chính, cấu trúc quản trị mong muốn, mức độ phi tập trung, hướng kinh doanh chính, quy mô và tính bền vững của các thành viên DAO, chiến lược token, chiến lược SubDAO, chi phí đăng ký, v.v.

Cấu trúc pháp lý và các thực tiễn liên quan đến DAO là một lĩnh vực khá mới, vẫn chưa hình thành được sự đồng thuận chung và các thực tiễn tốt nhất, cần được khám phá thêm.